Στον χώρο του επιχειρείν και του project management, λίγες παγίδες είναι τόσο ύπουλες όσο το sunk cost fallacy - η τάση να συνεχίζουμε κάτι (π.χ. ένα έργο) απλώς και μόνο επειδή έχουμε ήδη επενδύσει σημαντικούς πόρους σε αυτό. Ωστόσο, αυτή η λανθασμένη λογική μπορεί να επιβαρύνει έναν οργανισμό με τεράστιο κόστος και να οδηγήσει projects ή πρωτοβουλίες σε αποτυχία.
Το πιο εμβληματικό παράδειγμα είναι το Concorde, το υπερηχητικό αεροσκάφος που ανέπτυξαν από κοινού η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, το έργο ξεπέρασε κάθε προβλεπόμενο προϋπολογισμό και οι αναλύσεις έδειχναν ότι δεν υπήρχε ρεαλιστικός δρόμος προς την κερδοφορία. Παρ’ όλα αυτά, κυβερνήσεις και κατασκευαστές συνέχισαν την προσπάθεια επί δεκαετίες. Γιατί; Επειδή είχαν ήδη επενδυθεί τεράστια ποσά και κανείς δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι αυτά τα χρήματα είχαν χαθεί. Έτσι, γεννήθηκε και ο όρος Concorde fallacy, που έγινε συνώνυμο της επίμονης συνέχισης ενός μη βιώσιμου project.
Το φαινόμενο φυσικά δεν περιορίζεται μόνο σε μεγάλα έργα. Εμφανίζεται και σε μικρότερες, καθημερινές καταστάσεις. Φανταστείτε ότι ένας project manager έχει αφιερώσει τρεις εβδομάδες στη δημιουργία ενός πολύπλοκου report, και ξαφνικά ανακαλύπτει ένα έτοιμο template που παράγει καλύτερο αποτέλεσμα σε λίγες ώρες. Αν συνεχίσει με το παλιό report απλώς γιατί «το ξεκίνησε», τότε παρασύρεται στην ίδια παγίδα. Το πρόβλημα εδώ δεν είναι οι τρεις εβδομάδες - αυτές έτσι κι αλλιώς δεν επιστρέφουν. Το πραγματικό ζήτημα είναι η ορθολογική διαχείριση των επόμενων ωρών και πόρων.
Η αντιμετώπιση του sunk cost fallacy απαιτεί ψυχρή σκέψη και ξεκάθαρα κριτήρια αξιολόγησης. Κάθε απόφαση πρέπει να βασίζεται στο τι συμφέρει από εδώ και πέρα, όχι στο τι έχει ήδη δαπανηθεί.
Το Concorde μας ενθυμίζει ότι ακόμη και μεγάλοι οργανισμοί μπορούν να πέσουν θύματα αυτής της πλάνης. Για τις σύγχρονες επιχειρήσεις, το μάθημα είναι πολύτιμο: οι σωστές αποφάσεις δεν κοιτούν πίσω, αλλά μόνο μπροστά.
