Προορισμοί σε απόγνωση: Η Σαντορίνη εκπέμπει SOS

Η Σαντορίνη είναι  ένα από τα διασημότερα ελληνικά νησιά αλλά και ο πιο instagrammable προορισμός. Είναι γνωστή για τα μοναδικά στον κόσμο ηλιοβασιλέματα, το ηφαίστειο και τις ηφαιστειογενείς παραλίες, τα υπόσκαφα σπίτια, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις εκκλησίες και τα παραδοσιακά μαγειρικά προϊόντα. 
Η Σαντορίνη θεωρείται ο ιδανικός προορισμός για μια ρομαντική απόδραση και φημίζεται ως «προορισμός γάμου» ή «ανανέωσης όρκων» για ζευγάρια από όλο τον κόσμο.

Είναι ενδεικτικό πως στο νησί σήμερα λειτουργούν τουλάχιστον 6 τουριστικά γραφεία που αναλαμβάνουν όλες τις απαραίτητες διαδικασίες και προετοιμασίες εκ μέρους των ζευγαριών και έχουν αποκλειστικούς πελάτες Κινέζους, Ιάπωνες και Ασιάτες. Επιπλέον, πακέτα γάμου προσφέρουν αρκετά ξενοδοχεία, αναλαμβάνοντας για τα μελλόνυμφα ζευγάρια και τους συγγενείς τους όλη τη διοργάνωση. Με βάση επίσημα στοιχεία, την προηγούμενη χρόνια τελέστηκαν 1000 πολιτικοί γάμοι επισήμως.

Πέραν των γάμων και των διαφόρων  τελετών, η Σαντορίνη δέχθηκε και πέρυσι αλλά και φέτος πληθώρα επισκεπτών, που υπερβαίνουν τα 2 εκατ. τουρίστες. Το 2018 το νησί των 25.000 κατοίκων είχε 5,5 εκατ. διανυκτερεύσεις, από 3,3 εκατ. το 2012, αύξηση της τάξεως του 60%! Στους παραπάνω αριθμούς θα πρέπει να προστεθούν και οι ημερήσιοι επισκέπτες, που έφθαναν ακόμα και τους 18.000 σε καθημερινή βάση - το 2018 καταγράφηκαν 474 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 749.286 επιβάτες, έναντι 406 αφίξεων και 620.570 επιβατών το 2017.

Τα προβλήματα πνίγουν το νησί…

Σήμερα, η συνολική συμφόρηση του νησιού αποτελεί πρόβλημα τόσο για τους ίδιους τους τουρίστες όσο και για τους μόνιμους κατοίκους. Τα κυρία προβλήματα του υπερτουρισμού είναι η υπερβολική συμφόρηση των δημοσίων δρόμων και των μέσων μεταφοράς και κατ´ επέκταση ο δυσανάλογος αριθμός τουριστών ανά κάτοικο, τα κρουαζιερόπλοια που καταφθάνουν καθημερινά με τους τουρίστες να κυκλοφορούν παντού, η διαχείριση των αποβλήτων, η επιβάρυνση του περιβάλλοντος, η έλλειψη νερού και ενέργειας, καθώς και ο πολλαπλασιασμός των βραχυπρόθεσμων μισθωμάτων τύπου Airbnb.
Την ίδια στιγμή καταγράφονται συνεχώς παράπονα ακόμη και τουριστών για άλλους επισκέπτες οι οποίοι με την αντικοινωνική συμπεριφορά τους διαταράσσουν την κανονικότητα του νησιού.

Παρ’ όλο όμως που έχει οικοδομηθεί το 15% του νησιού (αλλοιώνοντας τη φυσιογνωμία του νησιού), ενώ σε αλλά νησιά είναι μόλις 1-2%, το κυριότερο πρόβλημα εντοπίζεται στην εύρεση κατοικίας από τους εργαζόμενους κατά τη θερινή σεζόν (αναγκάζονται να ζουν σε άθλιες συνθήκες μέσα σε πρόχειρα παραπήγματα), αλλά και τους δασκάλους (εμφατική η περίπτωση δασκάλας που κατήγγειλε πρόσφατα την αισχροκέρδεια που επικρατεί στο νησί), καθώς οι ιδιοκτήτες προχωρούν στη βραχυχρόνια μίσθωση των ακινήτων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν διαθέσιμα σπίτια.

Τα μέτρα-ασπιρίνες…

Ένα από τα ελάχιστα συγκεκριμένα μέτρα που ελήφθησαν ήταν το καθημερινό ανώτατο όριο για τους επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, με μέγιστο όριο 8.000 ατόμων ημερησίως – από περίπου 11-14.000 που ήταν παλαιότερα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα στην οποία οι εταιρείες κρουαζιέρας καταχωρούν τα προγράμματά τους. Φαίνεται ότι το μέτρο ήταν αποτελεσματικό όσον αφορά τον περιορισμό του αριθμού των επισκεπτών μιας ημέρας κρουαζιέρας, καθώς οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων μειώθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.

Ένα άλλο μέτρο είναι η δημιουργία του Οργανισμού Διαχείρισης και Προβολής του Προορισμού (DMΜO), προκειμένου να γίνει ορθή διαχείριση των ολοένα και αυξανόμενων τουριστικών μαζών, καθώς και η λειτουργία του Τουριστικού Παρατηρητηρίου, που θα λειτουργεί σε συνεργασία του Δήμου με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Όλα αυτά σε μια προσπάθεια να επιμηκυνθεί η σεζόν, κάτι που ήδη έχει επιτευχθεί σε κάποιο βαθμό.

Αδηλο το μέλλον…

Κατά τα άλλα, η Σαντορίνη, που αντλεί από τον τουρισμό  1 δις. ευρώ ετησίως, είναι το κλασικό παράδειγμα που καταδεικνύει την ολιγωρία της πολιτείας, που αδυνατεί να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. 
Την ίδια στιγμή που οι περισσότερες πόλεις στο εξωτερικό που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερτουρισμού ήδη έχουν λάβει μέτρα, αρκετά από τα οποία έχουν μειώσει τις ροές τουριστών χωρίς όμως να επηρεαστεί η κερδοφορία τους, εμείς στρουθοκαμηλίζουμε και αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι οι στόχοι και τα νούμερα (π.χ. αύξηση επισκεψιμότητας) έχουν το τίμημά τους.

Η Σαντορίνη πια έχει φθάσει στο σημείο μηδέν. Πρέπει επιτέλους να κοιτάξει με υπευθυνότητα το αύριο, το πού θέλει να είναι σε 10 χρόνια. Αυτό που απέφευγε χρόνια να κάνει, πρέπει να γίνει τώρα. Αν δεν γίνει, αν δεν μπουν όρια και στόχοι, το νησί κινδυνεύει σε μερικά χρόνια να χάσει ότι παραδοσιακό στοιχείο του έχει απομείνει και να περάσει οριστικά στην ακροτελεύτια φάση ενός προορισμού, αυτή της παρακμής, Τότε νομοτελειακά και οι ίδιοι οι τουρίστες, που σήμερα περιδιαβαίνουν στα σοκάκια της, θα της γυρίσουν την πλάτη…

Πηγή: Επιμελημένο άρθρο-εργασία για το μάθημα του Τουριστικού Μάρκετινγκ του Αποστολόπουλου Δημήτρη, φοιτητή της Le Monde 


Επόμενη Κυριακή: Τουριστικοί προορισμοί σε απόγνωση: Ο δράκος του Κομόντο έλκει ορδές τουριστών