Πίσω στα τέλη του 19ου αιώνα...
Οι μπανάνες ήταν σχεδόν άγνωστες στις ΗΠΑ. Ηταν ένα εξωτικό (και συνάμα ακριβό) φρούτο από τη Λατινική Αμερική που χάλαγε εύκολα, δεν είχε καθόλου ζήτηση και φυσικά δεν μπορούσε να ανταγωνιστεί το μήλο, που είχε ήδη καθιερωθεί στην Αμερική.
Συν τοις άλλοις, οι περισσότεροι δεν ήξεραν πώς να την ξεφλουδίσουν ή πώς να τη φάνε. Υπήρχε τόσο μεγάλη σύγχυση που σε κάποιες εκθέσεις ή αγορές, μοιράζονταν φυλλάδια με οδηγίες του τύπου: "Κόψτε την άκρη και ξεφλουδίστε πριν φάτε." Κάποιοι την έτρωγαν με τη φλούδα(!), ενώ άλλοι προσπαθούσαν να την κόψουν με μαχαίρι και πιρούνι, γιατί ήταν "εξωτικό φρούτο" και δεν ήθελαν να φανούν ότι δεν έχουν επίπεδο.
Η εμφάνιση της United Fruit Company
Όλα αυτά όμως έμελλε να αλλάξουν όταν to 1899 εμφανίστηκε στο κάδρο η United Fruit Company (πρόγονος της σημερινής Chiquita), η οποία διείδε μια τεράστια αγορά για τις μπανάνες της. Έπρεπε ωστόσο να πείσει τους Αμερικάνους ότι το προϊόν της ήταν ανώτερο και προσιτό.
Καθετοποιώντας πλήρως την παραγωγή (η εταιρεία διέθετε και δικά της πλοία για να μεταφέρει τα «ευαίσθητα» προϊόντα της on time), πλασάρει την μπανάνα ως μία φθηνή επιλογή, που είναι άκρως υγιεινή και απαραίτητη για τον άνθρωπο, ιδιαίτερα τα παιδιά.
Αναλαμβάνει το μάρκετινγκ…
Η διαφημιστική εκστρατεία με τίτλο “Bananas: the perfect food!”, στοχοποιούσε τα παιδιά προωθώντας την μπανάνα ως εύκολο σνακ (σε αντίθεση με το μήλο), υγιεινό, χωρίς κουκούτσια. Επιστρατεύτηκαν jingles και διαφημίσεις σε περιοδικά με εξωτικά pin-up girls, καθιερώθηκε από το 1944 η mascot "Miss Chiquita" (καρικατούρα Λατίνας με φρούτα στο κεφάλι), καθώς και χορηγίες ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών.
Άρχισαν να μοιράζονται δωρεάν μπανάνες σε σχολεία και μπακάλικα, ενώ τονιζόταν στις εφημερίδες οι "θαυματουργές" ιδιότητες της μπανάνας (παρατίθεντο δε, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, και… οδηγίες χρήσης) και φυσικά το γεγονός ότι ήταν φθηνότερη από το μήλο. Δημιούργησαν δε παιδικά παραμύθια και κόμικς με πρωταγωνιστές μπανάνες!
Για να κρατήσει το κόστος σε χαμηλά επίπεδα, η United Fruit έλεγχε τεράστιες εκτάσεις σε φτωχές χώρες όπως η Γουατεμάλα, η Ονδούρα, η Κόστα Ρίκα, o Παναμάς (πρόσφατα μάλιστα ανακοίνωσε ότι απέλυσε 7.000 παραγωγούς, που τόλμησαν να απεργήσουν) κ.ά.
Όταν δε οι τοπικές κυβερνήσεις προσπάθησαν να ανακτήσουν τον έλεγχο της γης, τότε ανέλαβε το… lobbying. Η United Fruit… έπεισε τις ΗΠΑ να στηρίξουν πραξικοπήματα για να διατηρηθούν φιλικές κυβερνήσεις που θα της παραχωρούσαν "καλές μπίζνες". Οσον αφορούσε τους αγρότες, τον τελευταίο τροχό της αμάξης, αυτοί βίωναν, με τις ευλογίες και των ΗΠΑ, την απόλυτη καταπίεση.
Κάπως έτσι γεννήθηκε και ο όρος: “Banana Republic” (ή αλλιώς μπανανία).
Τελικό αποτέλεσμα;
Μέσα σε λίγες δεκαετίες, οι μπανάνες έγιναν το πιο δημοφιλές φρούτο στις ΗΠΑ, ενώ η United Fruit μετατράπηκε σε κολοσσό, τόσο δυνατό που θα μπορούσε να ρίξει κυβερνήσεις.
